Προπτυχιακές Σπουδές/08EX15

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΕΙΣ, ΕΜΒΑΘΥΝΣΕΙΣ, ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ: ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΚΘΕΣΕΩΝ

Πληροφορίες Μαθήματος

Τίτλος ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΕΙΣ, ΕΜΒΑΘΥΝΣΕΙΣ, ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ: ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΚΘΕΣΕΩΝ / SPECIALIZATIONS, INSIGHTS, EXPERIMENTATIONS: MUSEOLOGICAL PROGRAMMING AND EXHIBITION DESIGN
Κωδικός 08EX15
Σχολή Πολυτεχνική
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Κύκλος / Επίπεδο 1ος / Προπτυχιακό
Περίοδος Διδασκαλίας Εαρινή

Πρόγραμμα Σπουδών: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ 2014-15

Κατεύθυνση Τύπος Παρακολούθησης Εξάμηνο Έτος ΔΜ ECTS
Κορμός Υποχρεωτικό Κατ' Επιλογήν 8 4 6 6

Πληροφορίες Τάξης

Τίτλος ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΕΙΣ, ΕΜΒΑΘΥΝΣΕΙΣ, ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ: ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΚΘΕΣΕΩΝ
Ακαδημαϊκό Έτος 2014 – 2015
Περίοδος Τάξης Εαρινή
Διδάσκοντες
  • Χαρίκλεια Γυιόκα
  • Νικόλαος Καλογήρου
  • Στυλιανή Λεφάκη
  • Παναγιώτης Μπίκας
  • Αλκμήνη Πάκα
  • Ιάκωβος Ποταμιάνος
  • Μαλαματένια Σκαλτσά
Class ID
20051616
 
Τύπος Μαθήματος
  • Γενικών Γνώσεων
    Μαθήματα που δεν σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με το επιστημονικό αντικείμενο του Προγράμματος Σπουδών, αλλά στοχεύουν στην ευρύτερη παιδεία του φοιτητή ως επιστήμονα και πολίτη. Παραδείγματα τέτοιων μαθημάτων είναι η Φιλοσοφία της επιστήμης, τα Σύγχρονα παγκόσμια προβλήματα κα.
  • Επιστημονικής Περιοχής
    Πρόκειται για τα μαθήματα εκείνα που αναφέρονται σε γνωστικά πεδία που εντάσσονται άμεσα στο επιστημονικό αντικείμενο του Προγράμματος Σπουδών. Συνήθως διδάσκονται από το δεύτερο εξάμηνο των σπουδών και μετά, χωρίς βεβαίως να αποκλείεται η ένταξή τους και στο πρώτο. Παραδείγματα τέτοιων μαθημάτων είναι η Φυσιολογία φυτών, η Βιολογία κυττάρου κα.
  • Ανάπτυξης Δεξιοτήτων
    Μαθήματα που δεν στοχεύουν στην παροχή επιστημονικής γνώσης στο αντικείμενο του Προγράμματος Σπουδών, αλλά στην καλλιέργεια και ανάπτυξη άλλων δεξιοτήτων των φοιτητών. Παραδείγματα τέτοιων μαθημάτων είναι τα μαθήματα επιχειρηματικότητας και ενδεχομένως και οι ξένες γλώσσες.
 
Τρόπος Παράδοσης
  • Πρόσωπο με πρόσωπο
 
Ηλεκτρονική Διάθεση Μαθήματος
 
Erasmus
Το μάθημα προσφέρεται σε φοιτητές προγραμμάτων ανταλλαγής.
 
Γλώσσα Διδασκαλίας
  • Ελληνικά (Διδασκαλία, Εξέταση)
  • Αγγλικά (Εξέταση)
  • Γαλλικά (Εξέταση)
  • Γερμανικά (Εξέταση)
  • Ιταλικά (Εξέταση)
 
Μαθησιακά Αποτελέσματα
Mε την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές
1. μαθαίνουν τη σημασία του προγραμματισμού, δηλαδή της ανάλυσης της υπάρχουσας κατάστασης και των ερευνητικών δεδομένων που πρέπει προηγηθούν του σχεδιασμού, και εξοικειώνονται τόσο με τον νοηματικό προγραμματισμό και σχεδιασμό όσο και με τον αρχιτεκτονικό-χωρικό προγραμματισμό και σχεδιασμό και τη μεταξύ τους σχέση
2. μαθαίνουν τη σχέση της ανάλυσης των επιμέρους, (μέσα και από το σχήμα swot), με τη δημιουργική ολιστική προσέγγιση επίλυσης σχεδιαστικών προβλημάτων
3. εξοικειώνονται με έννοιες της Νέας Ιστορίας, της Νέας Μουσειολογίας και της Σημειολογίας, όπως και με τις έννοιες της ταυτότητας, της πολυπολιτισμικότητας και του ρόλου του υλικού πολιτισμού, ανάδειξης μνημείων και της βιομηχανίας της κουλτούρας στη σύγχρονη κοινωνία
4. εξασκούνται στη διαδικασία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, ο οποίος αναζητά το λόγο ύπαρξής του κυρίως επειδή υποστηρίζει τα αφηγήματα ενός νοηματικού σχεδιασμού που έχει προηγηθεί
5. μπορούν να εκτιμήσουν τη σχέση μεταξύ νοηματικού και χωρικού σχεδιασμού
6. μπορούν να εκτιμήσουν τη σχέση μεταξύ αρχιτεκτονικών στόχων και κατασκευαστικών επιλύσεων
 
Γενικές Ικανότητες
  • Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις
  • Λήψη αποφάσεων
  • Αυτόνομη εργασία
  • Ομαδική εργασία
  • Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
  • Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα
  • Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
  • Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
 
Περιεχόμενο Μαθήματος
Το μάθημα ασχολείται με το σχεδιασμό μουσείων μουσειακών εκθέσεων ή την ανάδειξη του πολιτιστικού περιβάλλοντος, όπως ένα σύνολο μνημείων ή ένας αρχαιολογικός χώρος. Αφετηρία της διδασκαλίας του είναι η κατανόηση των εκφράσεων του ανθρώπινου υλικού πολιτισμού που διαμορφώνουν εν τέλει το περιβάλλον, μια κατανόηση που θα μπορέσει να δώσει στη συνέχεια, νόημα και ποιότητα στο σχεδιασμό.
Το μάθημα έχει δύο σκέλη: ένα πρώτο θεωρητικό και ένα δεύτερο συνθετικό- σχεδιαστικό. Το θεωρητικό προσπαθεί να εξοικειώσει τους φοιτητές με τα θεωρητικά εργαλεία της Νέας Μουσειολογίας, στον πυρήνα της οποίας βρίσκεται η θεωρία του υλικού πολιτισμού, που ασχολείται με την ιστορία, την κατανόηση και την ερμηνεία του πολιτιστικού προϊόντος (εκθέματος ή μνημείου ή αρχαιολογικού χώρου), εντός του ευρύτερου πολιτιστικού, πολιτικού και κοινωνικού κάθε φορά συγκείμενου. Μέσα από την κατανόηση και ερμηνεία συγκεκριμένων δεδομένων στοιχείων οι φοιτητές/τριες οδηγούνται στον μουσειολογικό προγραμματισμό-σχεδιασμό, στον χειρισμό δηλαδή των νοημάτων, που έχουν προκύψει από τη σχετική ανάλυση.
Το δεύτερο σκέλος έχοντας αφετηρία τον μουσειολογικό σχεδιασμό ασχολείται με το χωρικό σχεδιασμό και την αρχιτεκτονική σύνθεση, ώστε τα παραπάνω νοήματα να πάρουν αρχιτεκτονική μορφή.
Στόχος του μαθήματος είναι να εμπεδώσουν οι φοιτητές/τριες την άρρηκτη και κυκλική σχέση μεταξύ νοηματικού-μουσειολογικού και χωρικού-αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, όπου ο νοηματικός σχεδιασμός τροφοδοτεί τον αρχιτεκτονικό αλλά και επανατροφοδοτείται από αυτόν σε μια συνεχή διαντίδραση. Η διδασκαλία λαμβάνει υπόψη της το ότι η συνθετική πρακτική του αρχιτέκτονα προϋποθέτει μια δεξιότητα πολυπαραμετρική, που στηρίζεται στην εσωτερική γνώση του περιεχομένου του ειδικού θέματος της σύνθεσης, και ότι μελετά το νοήματα πριν προχωρήσει στη χωρική τους έκφραση. Η μεθοδολογία που προτείνεται βοηθά στο να χειριστεί κανείς τις πολυσήμαντες διαπλοκές μεταξύ διαφόρων νοηματικών επιπέδων που προκύπτουν, τόσο από την ερμηνεία της υφιστάμενης κατάστασης, όσο και από τις εν δυνάμει ερμηνείες της αρχιτεκτονικής συνθετικής πρότασης.
Οι εργαστηριακές ασκήσεις συνδυάζουν ένα ευρύ φάσμα των προβληματισμών αυτών. Επιλέγονται υφιστάμενα κτίρια προς επανάχρηση ως μουσεία ή χώροι εκθέσεων συγκεκριμένων συλλογών. Το πρώτο σκέλος του νοηματικού σχεδιασμού, συνδιαμορφώνεται με τους φοιτητές στη βάση του νοηματικού προγραμματισμού και της ανάλυσης της συλλογής ή των μνημείων. Η ανάλυση βασίζεται σε σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις, αναλόγως περίπτωσης, οι οποίες δεν παρατίθενται εν κενώ και in abstracto, αλλά λαμβάνουν υπόψη κάθε φορά, τόσο τον τόπο και το κτίριο, όσο και τη συλλογή που θα εκτεθεί (αντικείμενα σε μουσειακό χώρο) ή θα αναδειχθεί (μνημεία), σε συνάρτηση πάντα με τις απαραίτητες λειτουργίες, το κοινό και τον υποτιθέμενο κύριο του έργου.
Θέμα του εργαστηρίου για το ακαδημαϊκό έτος 2014/2015 αποτελούν δύο κενές αποθήκες στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης που θα επαναχρησιμοποιηθούν ως μουσείο έκθεσης της συλλογής ενός παντοπωλείου-(η συλλογή αποτελεί το πεδίο πρακτικής άσκησης του Διατμηματικού Μεταπτυχιακού Προγράμματος της Μουσειολογίας). Η αρχιτεκτονική σύνθεση θα ασχοληθεί τόσο με το χειρισμό των διατηρητέων κελυφών, όσο και με την έκθεση του περιεχομένου τους, προτείνοντας τρόπους που να στηρίζει ο ένας το νόημα του άλλου, λαμβάνοντας υπόψη τη σχέση των κτιρίων με τον χώρο, την άρτια λειτουργική οργάνωση και την ανταπόκριση στις προδιαγραφές λειτουργίας των μουσείων.
 
Λέξεις Κλειδιά
ερμηνεία και ανάδειξη πολιτιστικού περιβάλλοντος, νοηματικός σχεδιασμός, μουσειολογικός προγραμματισμός σχεδιασμός, αρχιτεκτονική σύνθεση
 
Τύποι Εκπαιδευτικού Υλικού
  • Σημειώσεις
  • Διαφάνειες
  • Διαδραστικές ασκήσεις
  • Βιβλίο
  • επισκέψεις σε μουσεία
 
Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών
Χρήση Τ.Π.Ε.
  • Χρήση Τ.Π.Ε. στην Επικοινωνία με τους φοιτητές
 
Οργάνωση Μαθήματος
  • Διαλέξεις: Ώρες Διδασκαλίας 28, Φόρτος Εργασίας 30 ώρες (Ατομικά, Ομαδικά, Erasmus)
  • Εργαστηριακή Άσκηση: Ώρες Διδασκαλίας 56, Φόρτος Εργασίας 56 ώρες (Ατομικά, Ομαδικά, Erasmus)
  • Εκπαιδευτικές επισκέψεις και παρακολούθηση συνεδρίων / σεμιναρίων / εκδηλώσεων: Ώρες Διδασκαλίας 10, Φόρτος Εργασίας 15 ώρες (Ατομικά, Ομαδικά, Erasmus)
  • Εκπόνηση μελέτης (project): Ώρες Διδασκαλίας 28, Φόρτος Εργασίας 75 ώρες (Ατομικά, Ομαδικά, Erasmus)
 
Αξιολόγηση Φοιτητών
Περιγραφή
Η αξιολόγηση των φοιτητών γίνεται με βάση
α. τη συμμετοχή τους στο μάθημα
β. την ποιότητα και συγκρότηση των παρουσιάσεων και παρατηρήσεών τους σε θέματα ανάλυσης και αξιολόγησης του εκάστοτε πλαισίου της αρχιτεκτονικής σύνθεσης και επέμβασης,
γ. του βαθμού εμβάθυνσης, παρατηρητικότητας, ερμηνευτικής ικανότητας και αντίληψης νοημάτων και σχέσεων του πλαισίου σχεδιασμού.
δ. τη συνθετική ικανότητα και ευαισθησία που αφορά το σχεδιασμό, του βαθμού που αυτός ικανοποιεί τους προγραμματικούς στόχους, την ποιότητα και πληρότητα του
ε. την ποιότητα, ακρίβεια και πληρότητα του, της τεχνολογικής και κατασκευαστικής του υποστήριξης, στ. την ποιότητα, ακρίβεια, και πληρότητα της παρουσίασης των τελικών σχεδιαστικών προτάσεων
 
Μέθοδοι Αξιολόγησης Φοιτητών
  • Δημόσια Παρουσίαση (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
  • Εργαστηριακή Εργασία (Διαμορφωτική, Συμπερασματική)
 
Βιβλιογραφία
Βιβλιογραφία μαθήματος (Εύδοξος)
Η ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΟΝ 21ο ΑΙΩΝΑ -ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ- Πρακτικά Συνεδρίου- Επιμέλεια : Μ. Σκαλτσά, University Studio Press, Θεσσαλονξίκη 2010
ΜΟΥΣΕΙΑ 05 ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΥΛΛΟΓΩΝ, ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ, Πρακτικά Συνεδρίου, Εντευκτήριο, Μακεδονική Εταιρεία Τεχνών & Πολιτισμού, θΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ 2008Α. Λιάκος, ΠΩΣ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΓΙΝΕΤΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ, εκδ. Πόλις, 2007
Π. Τζώνος, ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ, εκδ. Παπασωτηρίου, 2007, εκδ. Εντευκτηρίου, 2013
Π. Τζώνος, ΜOΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗ ΕΚΘΕΣΗ, εκδ. Εντευκτηρίου, 2013Κ.
 
Επιπρόσθετη βιβλιογραφία για μελέτη
Τσουκαλάς, Η ΕΠΙΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΕΤΕΡΟΤΗΤΑΣ, ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ, εκδ. Καστανιώτης, 2010,
J. M. Flandmark, HERITAGE AND MUSEUMS, Donhead, UK, 2000
Eric Hobsbawm, Terence Ranger (επ.), Η ΕΠΙΝΟΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ, εκδ. Θεμέλιο, 2004